یکی از موضوعات مهم برای والدین دغدغه‌مند، انتخاب کتاب خوب در هر مقطع سنی، برای فرزندانشان می‌باشد. یکی از مقاطع مهم و حساسِ رشد، دوره نوجوانی است. برای انتخاب کتاب مناسب برای ۱۴ ساله ها، باید توجه نماییم که معیارهای انتخاب کتاب برای سن ۱۴ سال چیست و چه مواردی را باید مد نظر قرار دهیم.
پیشتر در مطالب بهترین کتابها برای نوجوانان و بهترین کتابها برای دختران نوجوان کتابهای خوبی را برای نوجوانان معرفی کردیم.
قید شدن گروه سنی در پایان کتاب، به تنهایی برای انتخاب کتاب برای سن ۱۴ سال کافی نیست، زیرا بچه ها دارای روحیات، توانایی‌ها و علایق متفاوتی هستند. (حتی دو بچه‌ای که در یک خانواده رشد می‌کنند)
بهتر است برای انتخاب کتاب مناسب برای ۱۴ ساله ها، از مجموعه‌هایی که به طور تخصصی در حوزه نشر کودک و نوجوان فعالیت می‌کنند و یا گروه‌هایی که کتابهای منتشر شده در این حوزه را پایش می‌نمایند، کمک گرفت.
یکی از این مراجع معتبر «شورای کتاب کودک و نوجوان» است؛ این نهاد که یک سازمان غیردولتی و غیرانتفاعی است، هر ساله فهرستی از کتابهای برگزیده و شایسته تقدیر در موضوعات مختلف را در قالب یک لیست سالانه منتشر می‌کند.
همچنین یک گروه بسیار خوب دیگر تحت عنوان «لاکپشت پرنده» است که شامل گروهی از منتقدان سرشناس، کارشناسان و نویسندگان کودک و نوجوان است که کتابهای برتر هر فصل را برای کودکان و نوجوانان ایرانی انتخاب و معرفی می‌نماید.
در لیست زیر به معرفی ۸ تا از بهترین رمان‌های برگزیده توسط شورای کتاب کودک و نوجوان و گروه لاکپشت پرنده، می‌پردازیم:
۱- به خاطر آقای تراپت
راب بایا، نویسنده «به خاطر آقای تراپت» سال‌ها معلم کلاس سوم و چهارم دبستان بوده است. این رمان هفت جایزه از جمله جایزه «ای بی وایت» را کسب کرده است.
کتاب به خاطر آقای تراپت، کتابی است که نوجوانان با خواندن آن می‌خندند و گریه می‌کنند. این کتاب با فراز و نشیب‌هایی که دارد، به کودکان یاد می‌دهد از آرزوهایشان دست نکشند، گاهی چیزهایی که می‌بینند همه حقیقت نیست، یاد می‌دهد دیگران را قضاوت نکنند، یاد می‌دهد همیشه می‌توان تغییر کرد و آدم بهتری بود .
تهیه کتاب به خاطر آقای تراپت از دیجیکالا:
۲- مرغ مقلد
«مرغ مقلد» نوشته کاترین ارسکین، در سال ۲۰۱۰ برنده جایزه کتاب سال ادبیات نوجوان آمریکا شد.
داستان کتاب درباره دختری یازده ساله به نام کیتلین است که بیماری آسپرگر دارد. دنیای او سیاه و سفید است و به چیزهایی خوب و چیزهای بد تقسیم می‌شود. برادر کیتلین که تنها دوست و راهنمای اوست، در حادثه تیراندازی در مدرسه کشته می‌شود. حالا کیتلین در کنار پدرش که درگیر اندوه از دست دادن فرزند است، روز به روز بیشتر سردرگم می‌شود.
محتوای کتاب علی‌رغم غم انگیز بودن، بسیار زیبا و تاثیرگذار است و می‌تواند دارای کابرد همدلی و پرهیز از خشونت برای نوجوانان باشد.
تهیه کتاب مرغ مقلد از دیجیکالا:
۳-آبشار یخ
«آبشار یخ» نوشته متیو جی. کربی نویسنده آمریکایی است. او در رشته تاریخ و روانشناسی تحصیل کرده است و برای کودکان و نوجوانان می نویسد. داستان کتاب درباره دختری به نام سالویگ، دومین دختر پادشاه است که نه چهره زیبایی دارد و نه مانند برادرش آینده سرزمین‌شان در دست اوست.
این کتاب ارزش‌های واقعی مانند شجاعت را ستایش می‌کند و خواندن آن برای نوجوانان که از ظاهر خود ناراضی هستند و اعتماد به نفس کمی دارند مفید خواهد بود.
رمان آبشار یخ جوایز متعددی را کسب کرده است که جابزه ادگار آلن‌پو، مدال طلای انتخاب والدین و رمان منتخب کتابخانه‌های آمریکا از آن جمله‌اند.
تهیه کتاب آبشار یخ از دیجیکالا:
۴- عروس دریایی
کتاب تحسین شده عروس دریایی نوشته الی بنجامین، عضو انجمن نویسندگان نیوانگلند است.
داستان کتاب درباره دختر نوجوانی به نام سوزی و مواجهه‌اش با مرگ بهترین دوستش فرنی است که در دریا غرق شده است.
سوزی نمی‌تواند این حادثه را بپذیرد و پذیرش این اتفاق زمانی برایش مشکل‌تر می‌شود که به آخرین روزهای دوستی‌شان و دلخوری فرنی فکر می‌کند. و این سوال برایش مطرح می‌شود که آیا ممکن است مرگ بهترین دوستش علت دیگری داشته باشد که همه از آن بی‌خبرند.
کتاب عروس دریایی برای نوجوانانی که درگیر فقدان عزیزی شده‌اند بسیار مناسب است. به آنها یاد می‌دهد که برای رفع مشکلاتشان حرف بزنند و راه درست سوگواری کردن برای عزیزشان را پیدا کنند. این کتاب علاوه بر نوجوانان، برای آموزگاران و مربیان راهنمایی و دبیرستان نیز مفید خواهد بود.
تهیه کتاب عروس دریایی از دیجیکالا:
۵- شگفتی
«شگفتی» نوشته آر. جی پالاسیو، نویسنده آمریکایی کودک و نوجوان، پیشتر در مطلب بهترین کتابها برای نوجوانان معرفی شده است.
این رمان در سال۲۰۱۲ برنده جوایزی نظیر NABIA و Book Browse و همین‌طور کاندید جایزه تگزاس بلونت در سال ۲۰۱۴ شد.
کتاب شگفتی دارای داستانی بسیار آموزنده و شگفت انگیز است. داستان کتاب درباره موفقیت نوجوانی است که به دلیل نقص عضو دچار انزوا شده است. نشر «افق» در سال ۱۳۹۲ این کتاب را با ترجمه بسیار خوب «پروین علی‌پور» منتشر کرده است.
تهیه کتاب شگفتی از دیجیکالا:
۶- خیالباف
«خیالباف» نوشته پم مونوز رایان بعد از انتشار در سال ۲۰۱۲ موفق به کسب افتخارات و جوایز متعددی شد. مانند جایزه «پورا بلپره» که هر سال به نویسنده یا تصویرگری تعلق می‌گیرد که فرهنگ و سنت‌های آمریکای لاتین را به بهترین نحو به تصویر کشیده باشد.
داستان کتاب پیرامون پسر نوجوان خیال‌بافی که با قوه تخیل فوق‌العاده‌اش، ارتباط منحصربه‌فردی با دنیای پیرامونش برقرار می‌کند. راوی به زیبایی این خیالات را مانند یک تابلوی نقاشی به تصویر می‌کشد.
با وجود تخیلی بودن داستان، نویسنده از وقایع واقعی زندگی «پابلو نرودا» الهام گرفته است. کتاب، خواننده را با دوران کودکی این شاعر و مبارزه‌اش برای غلبه بر سختی‌ها و به ثمر رساندن آرزوهایش و رسیدن به آزادی آشنا می‌کند.
این کتاب با ترجمه روان و سلیس ریحانه عبدی توسط انتشارات ماهک منتشر شده است و ترجمه این کتاب نیز در بخش ترجمه هجدهمین جشنواره کتاب کانون پرورش فکری کودک و نوجوان برگزیده شده است.
تهیه کتاب خیال باف از هدهد:
۷- گِل
کتاب «گِل» نوشته دیوید آلموند نویسنده انگلیسیِ آثار نوجوان و برنده جایزه هانس کریستین اندرسن در سال ۲۰۱۰ است.
کتاب دارای داستانی بلند و درون مایه فلسفی قوی است. این اثر که در قالب گفتگوهای شخصیت‌های رمان پیش می‌رود، به تضاد بین هستی و نیستی و زندگی و مرگ می‌پردازد.
رمان «گِل» در ایران نیز برگزیده شورای کتاب کودک و نوجوان بوده است. این کتاب با ترجمه بسیار خوب شهلا انتظاریان توسط نشر آفرینگان منتشر شده است.
تهیه کتاب گِل از دیجیکالا:
۸- اِکو
مجموعه سه جلدی «اکو» نوشته پم مونیوس برنده جایزه نیوبری ۲۰۱۶ است.
مطالعه این کتاب برای نوجوانانی که عاشق موسیقی هستند بسیار لذت‌بخش خواهد بود.
داستان کتاب درباره اتفاقات و ماجراهایی است که برای سه نوجوان به نام‌های «فردریش»، «مایک» و «آیوی» به طور جداگانه رخ می‌دهد.
نقطه مشترک زندگی این سه نوجوان یک سازدهنی با صدایی جادویی است که در هر جلد یکی از آنها صاحبش می‌شود. اگر چه این سه نوجوان در شرایط متفاوتی زندگی می‌کنند اما بالاخره این ساز کوچک سرنوشت آن ها را به هم گره می‌زند.
سه جلدی اِکو با ترجمه خوب فروغ منصور قناعی توسط انتشارات پرتقال منتشر شده است.
تهیه کتاب اِکو از دیجیکالا:
نکات پایانی
کتاب‌هایی که در این مطلب به معرفی آنها پرداختیم، کتابهای ادبی و از برگزیدگان جشنواره‌های خارجی و داخلی بوده و هرکدام دارای کاربردهایی مانند افزایش سواد ادبی، برانگیختن حس همدلی، آشنایی با مفاهیم اجتماعی، تقویت اعتماد به نفس، تجربه فضایی متفاوت و برانگیختن روحیه پرسشگری بودند.
ما بزرگترها به عنوان والدین و یا برادر یا خواهر بزرگتر، هنگام جستجتوی کتاب برای سن ۱۴ سال، باید در نظر داشته باشیم در کنار توجه به علایق نوجوان، که از مهم‌ترین شاخص‌های انتخاب کتاب برای ۱۴ ساله‌هاست، باید به بالا بردن سطح سلیقه نوجوانان و سوق دادن آنها به سمت مطالعه آثار خوب نیز توجه نماییم.
دسته بندی مطالب مرتبط
اگر علاقه‌مند به خواندن کتابهای مخصوص نوجوانان در زمینه‌های خاص و مشخص شده هستید و دنبال کتاب مناسبی می‌گردید، در لیست زیر کتابهای مناسب نوجوانان را دسته بندی کرده‌ام:
لیست کامل‌تر همهٔ مطالب مرتبط با نوجوانان را می‌توانید در لینک زیر ببینید:
دسته بندی بر اساس سن و گروه
امروزه شاید دقت زیادی به رده‌بندی سنی کتابها نداشته باشیم ولی طبق تجربه، اگر در انتخاب کتاب برای خودمان و یا حتی هدیه دادن آن به رده سنی توجه کنیم قطعا نتیجه آن را خواهیم دید.
در لیست زیر به دسته‌بندی مطالب بر اساس رده و گروه سنی پرداخته‌ام:
می‌خواهم خودم انتخاب کنم
در این قسمت به معرفی کتابها در موضوعات مختلف پرداخته‌ام، پس اگر می‌خواهید انتخاب کتاب دست خودتان باشد و براساس موضوعی که دوست دارید کتاب مورد نظرتان را انتخاب کنید پس این شما و این هم موضوعات متنوع:
چی بپوشم؟ چی بخونم؟
شاید هیچ پسری به اندازهٔ یک دختر با این سوال درگیر نباشد، به همین دلیل یک مطلب اختصاصی برای نوجوانان دختر نوشته‌ام که در آن به معرفی کتابهای مناسب برای دختران نوجوان پرداخته‌ام:
بهترین کتابهای مناسب برای نوجوانان دختر
چیزی نمانده که جوان شوم!
اگر یک پای‌تان در دوره نوجوانی و پای دیگرتان در دوره جوانی‌ست، خواندن مطلب زیر را به شما توصیه می‌کنم:
در این مطلب به معرفی کتابهای مناسب جوانان پرداخته‌ام.
در این قسمت نیز به معرفی مطالبی پرداخته‌ام که شاید مربوط به نوجوانان نباشد ولی با توجه به اینکه مطالب جالبی هستند ممکن است علاقه‌مند باشید که نگاهی به آنها بیاندازید:
مطالب مرتبط به کتابخوانی
چگونه کتاب‌خوان شویم و کتاب خوان باقی بمانیم؟
۸ کتابی که با خواندن آنها عاشق کتابها می‌شوید (معرفی کتاب برای شروع کتابخوانی)
بهترین کتابها بر اساس دسته‌بندی موضوعی
۱- بهترین کتابهای خودشناسی، ۷ کتاب برای شناخت علاقه، استعداد و رسالت فردی
۲- بهترین کتابهای توسعه فردی، ۷ کتابی که برای رشد فردی به آنها نیاز دارید
۳- بهترین کتابهای روانشناسی، ۱۰ کتاب روانشناسی که زندگی شما را تغییر می‌دهند
مجددا تاکید می‌کنم اینها کتابهای پیشنهادی من بود و شاید از نظر شما کتابهای دیگری، کتابهای خوبی برای یک نوجوان ۱۴ ساله باشد.
در قسمت نظرات بگویید که لیست بهترین کتابها برای نوجوانان ۱۴ ساله، شامل کدام کتابهاست؟
کتاب‌هایی که اینجا معرفی شد را خوانده‌اید؟ نظرتان در مورد آنها چیست؟
این مطلب توسط محمدرضا لطفی نوشته شده است.
