چرا باید بهترین سفرنامه‌های ایرانی بخوانیم؟ از آن‌جایی که بیشتر کتابهای تاریخی معمولا به حوادث سیاسی-تاریخی می پردازند و کمتر اوضاع اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی جامعه را مورد بررسی قرار می‌دهند، با مطالعه بهترین سفرنامه‌های ایران می‌توانیم اطلاعات دست اولی در این زمینه کسب کنیم.
سفرنامه‌ها به جهت این که از نظر محتوایی به موضوعاتی صرفاً سیاسی نمی‌پردازند، اهمیّت و ارزش زیادی دارند.
نویسندگان سفرنامه‌ها، اغلب، به جهت موقعیت اجتماعی و سیاسی و مشاغلی که داشتند، به موضوعات مورد توجه خود اهمیّت بیشتری میدادند، بنابراین اغلب آگاهی‌های زیادی درباره‌ی اوضاع اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هنری ضبط و ثبت می‌کردند.
اهمیت این نوع از سفرنامه ها علاوه بر اطلاعاتی که از اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور و ممالک دیگر ارائه می دهند، تاثیراتی است که بر سادگی نثر فارسی و تحولات ذهنی و فکری ایرانیان داشته اند.
بر همین اساس لیستی از بهترین سفرنامه های ایرانی را در ادامه مطلب برایتان آماده کرده‌ام تا هم با بهترین سفرنامه‌های ایران آشنا شوید و از طرفی با گذشته فرهنگ و هنر ایران زمین آشنا شوید.
پس این شما و این‌هم لیست جامعی از قدیمی‌ترین سفرنامه‌های فارسی تمدن با شکوه ایران.
۱- سفرنامه ناصر خسرو قبادیانی
کتاب سفرنامه ناصر خسرو قبادیانی بلخی گزارشی از یک سفر هفت ساله است. این سفر در ششم جمادی الثانی سال ۴۳۷ قمری (اول فروردین ۴۱۵ یزدگردی) از مرو آغاز شد و در جمادی الثانی سال ۴۴۴ قمری (اول فروردین ۴۱۶ یزگردی) با بازگشت به بلخ پایان پذیرفت.
ناصر خسرو در نگارش صاحب سبک است و اغلب با گفتن «من که ناصرم» به خود اشاره می‌کند و از عملی خاص یا چیزی که در جایی دیده سخن می‌گوید. با توصیف قصبات و شهرها با نثری نسبتأ ساده، اعتماد خواننده را جلب می‌کند.
ناصر خسرو تلاش نمی‌کند با مهارت‌های لفظی و بیانی خواننده را تحت تأثیر قرار دهد، بلکه می‌کوشد با شرح دیدنی‌ها و عجایبی که طی سفر مشاهده کرده است، چنین کند.
سفرنامه ناصر خسرو در سال ۱۸۸۱ میلادی به همت شارل شفر به زبان فرانسه ترجمه و در پاریس منتشر شد.
برای اطلاعات بیشتر و خرید سفرنامه ناصرخسرو در دیجی کالا کلیک کنید.
۲- سفرنامه والتر هینتس
والتر هینتس یکی از دانشمندان شاخص در میان ده‌ها ایران‌شناس بزرگ آلمانی است که در دو سده گذشته، پژوهش‌های بنیادین و بی‌همتایی را به جهان ایران‌شناسی عرضه داشتند. هینتس (۱۹۰۶–۱۹۹۲) ایران‌شناسی پرکار و به ویژه متخصص خط و زبان‌های ایرانی و تمدن ایلام بود.
دکتر والتر هینتس در زمان حکومت رضا شاه وارد ایران شد. در این سفر علاوه بر پژوهش‌های تاریخی، با ایرانی سخت دستخوش دگرگونی آشنا شد که با سرزمینی سه هزارساله سنجیده می شد.
مقدمات سفر به ایران در حین تحقیقاتی که درباره‌ی تاریخ روسیه انجام می‌شد با آشنایی با کشور همسایه‌ی جنوبی آن یعنی ایران صورت گرفت. والتر هینتس در این سفر با تاریخ، مردم، اقتصاد و زندگی فرهنگی ـ مدنی ایرانیان آشنا شد و آن را در کتاب حاضر پیش رو قرار داده است.
مشخصات کتاب:
• قطع:رقعی
• نوع جلد:شومیز
• مناسب برای:بزرگسالان
برای اطلاعات بیشتر و خرید سفرنامه والتر هینتس در دیجی کالا کلیک کنید.
۳- سفرنامه اصفهان تا عسلویه
کتاب حاضر روایتگر بخشی از سفرنامه ی اصفهان تا عسلویه ی مامور محمدشاه است که سفر خود را در سال ۱۲۵۶ هجری قمری از دارالسلطنه اصفهان آغاز و به بندر شیو ختم می کند
این سفرنامه ی زیبا و خواندنی به ارائه ی اطلاعات بسیاری درباره‌ی فضا و مکان شهرها و آبادی های بین راه و فاصله‌ی میان آنها می‌پردازد.
کتاب سفرنامه اصفهان تا عسلویه اثری است از مامور محمدشاه به کوشش فرشاد ابریشمی و چاپ انتشارات ابریشمی.
گزیده ای از کتاب: بعد از ورود به شیراز بهشت طراز به جهت برداشتن نقشه مدت پنج ماه توقف و آنچه به دقت و اهتمام حومه و محلات شهر ملاحظه شده این است که به سبیل اختصار درین اوراق تحریر شد. و اصل بلده شیراز جنت طراز را حصاری است مدور و مشتمل بر هشتاد و دو برج و خندقش خراب و بعضی از مکان های آن حصار نیز مخروبه و دورش یک فرسنگ تمام است.
مشخصات کتاب:
• قطع:رقعی
• نوع جلد:شومیز
• مناسب برای:بزرگسالان
برای اطلاعات بیشتر و خرید سفرنامه اصفهان تا عسلویه در دیجی کالا کلیک کنید.
۴- سفرنامه عبور از صحاری ایران
دکتر آلفونس گابریل که در واقع یک پزشک اتریشی بود، به همراه همسرش ((آگنس – گابریل -کومر) سه بار به ایران سفر کرده است. سفر اول او در سال ۱۹۲۸ میلادی و سفر دوم ۱۹۳۳ بود که گزارش آن تحت عنوان «در شرق دور از دنیا» به چاپ رسید. دکتر گابریل در این سفر کویرهای ایران را زیر پا گذاشته و در یک بررسی علمی آنها را از نظر جغرافیایی، زمین‌شناسی، گیاه‌شناسی و جانورشناسی مورد مطالعه قرار داده است.
گزیده ای از کتاب: نیمه شب پانزدهم مه، در هوایی صاف و آرام «مالحه» را با ۴ لیتر دوغ که از دهکدۀ «رزه» تهیه شده بود و ذخیره آبی که از چشمه ای در نزدیکی «مالحه» با خود برداشتیم، ترک کردیم. ابرهای تیره و متراکمی که سرشب در آسمان به چشم می خورد، ناپدید شده و از طوفان مورد انتظار خبری نبود. ستاره «آلفا» در حال افول بود. ماه بالا آمده و غم زده و مات، نور ضعیف خود را بر زمین تابانده بود. از کوهستانی که «ابراهیم» بدون راه مشخصی در بیابان به سویش در حرکت بود، انسان طرح مبهمی را احساس می کرد.
مشخصات کتاب:
• قطع:رقعی
• نوع جلد:شومیز
• مناسب برای:بزرگسالان
برای اطلاعات بیشتر و خرید سفرنامه عبور از صحاری ایران در دیجی کالا کلیک کنید.
۵- سفرنامه مبارکه شاهنشاهی
مظفرالدین شاه پنجمین پادشاه ایران از دودمان قاجار بود، او نیز مانند پدرش ناصرالدین شاه چند بار با وام گرفتن از کشورهای خارجی به سفرهای اروپایی رفت. او ده روز پس از امضای فرمان مشروطیت درگذشت.
سفر اول مظفرالدین شاه به فرنگ در سال (۱۳۱۸ هجری قمری – ۱۹۰۰ میلادی) انجام گرفت که در آن سفر میرزا احمد صنیع السلطنه مدیر عکاسخانه دارالفنون سفرنامه را نوشتند.
در سفر دوم مظفرالدین شاه به فرنگ نیز (۱۳۱۹ قمری – ۱۹۰۱ میلادی) صنیع السلطنه پسرش میرزا ابراهیم خان عکاس باشی را نیز با خود به سفر برده بود. دومین سفرنامه مظفرالدین شاه به فرنگ را فخر الملک در سال ۱۳۲۰ به رشته تحریر در آورد و صنیع السلطنه آن را در نسخی اندک چاپ و به ملازمان دربار مظفری داد.
بخشی از کتاب:
بعد از نهار برحسب دعوت اعلیحضرت سلطان بموزه و کتابخانه ایشان رفتیم. خودشان هم با بعضی از عمله خلوت و مخصوصین خودشان حضور داشتند. امیر بهادر جنگ و بعضی دیگر از ملتزمین ما هم همراه ما بودند. خیلی اشیاء نفیسه دیدنی در موزه بود، همه را خود اعلیحضرت سلطان بما نشان میدادند و تماشا می‌کردیم. کتابخانه ایشان قریب بیست هزار جلد کتاب دارد، یک مرقع خط میرعماد هم آنجا بود.
مشخصات کتاب:
• قطع:رقعی
• نوع جلد:گالینگور
• مناسب برای:بزرگسالان
برای اطلاعات بیشتر و خرید سفرنامه مبارکه شاهنشاهی در دیجی کالا کلیک کنید.
۶- سفرنامه هرات
کتاب حاضر شرحی است بر سفر مامور ناصرالدین شاه قاجار از دارالخلافه تهران به شهر تاریخی هرات که با هدف آگاهی از اوضاع خراسان و بردن خلعت حاکمی برای “یار محمدخان ظهیرالدوله” صورت گرفته بود. نویسنده ی گمنام این اثر ارزشمند در ملاقات با مردم کوچه و بازار، آداب و سنن مردم افغانستان و به ویژه هرات را به تصویر می کشد و اطلاعاتی درباره ی مجموعه نقاط و روستاهای منطقه ارائه می دهد.
گزیده ای از کتاب: « … و صبح یوم دوشنبه بیست و دویم را عباسقلی خان آمد منزل بنده درگاه، و گفت مردن یار محمد خان حقیقت دارد. چرا که دیروز عصری خبر از خاف مجدد رسید. من گفتم تکلیف من چه چیز است، چه باید بکنم؟ میرپنج گفتند دیروز خدمت شاهزاده بودم فرمایش شد که خلعت را میباید از برای صید محمد خان پسر یار محمد خان ببرند.
و من هم صلاح این قسم میدهم و برخاست رفته خدمت شاهزاده تحقیق نماید که خبر صریح رسیده یا خیر. آنوقت تو را خبر می سازم. بعد از رفتن، کسبه و خدام حضرت چند نفری آمدند منزل بنده. بسیار اظهار شکرگزاری می نمودند از امنیت و رفاهیت.»
کتاب سفرنامه هرات نوشته‌ی مامور ناصرالدین شاه قاجار می‌باشد این کتاب توسط انتشارات ابریشمی / آواژه ابریشمی چاپ و در ۹۶ صفحه به بازار عرضه شده است.آخرین چاپ آن مربوط به سال ۱۳۹۸ بوده و می‌توان به لحاظ موضوع‌بندی آن را در بخش زندگی‌نامه و خاطرات قرار داد.
برای اطلاعات بیشتر و خرید سفرنامه هرات در دیجی کالا کلیک کنید.
۷- سفرنامه شیندلر به خراسان
در عصر قاجاریه سفرنامه نویسی نشر و گسترش ویژه ای پیدا کرد و عده ی زیادی از ماموران دولتی و مسافران صاحب ذوق، کتابها و رساله ها در شرح منازل سفر و چگونگی ابنیه و آثار و اخلاق و رفتار مردم و طوایف نوشتند که بدون استثناء هر یک حاوی فواید تاریخی و ادبی و جغرافیائی است.
یکی از این بهترین کتاب سفرنامه های ایران، سفرنامه هوتم شیندلر (General Sir Albert Houtum-Schindler) می باشد. شیندلر که در سال ۱۲۵۵ شمسی از طرف دولت ناصرالدین شاه ، مامور ایجاد خط تلگراف از شاهرود تا مشهد بوده ، در طول ماموریت خود، اطلاعات مفیدی را درباره ی وضعیت آبادی های مسیر سفر خود به ثبت و برای ما به یادگار گذاشته است.
به جرات می توان گفت که سفرنامه شیندلر ، بهترین سفرنامه های ایران و تنها سند مکتوب مربوط به ۱۳۵ سال پیش است که ما می توانیم اطلاعاتی را در خصوص گذشته منطقه کسب نماییم.
بخشی از کتاب: از دروازه مشهد مقدس الی خاتون آباد هجده میل و نیم انگلیسی مسافت دارد، و راهش مسطح و صاف است،و خاتون آباد ده خالصه است . هشتاد خانه وار دارد و یک کاروانسرای بزرگ با چهل اطاق و طویله های بزرگ که جناب ملا علی ساخته است. خاتون آباد اول ده ورامین است، از حیثیت آب و خاک و زراعت مشهور است، و حال هم آب فراوان دارد و یکی از بلوک پر منفعت و حاصل خیز ایران است.
اسکندر رومی که دو هزارو دویست و ده سال تخمینا پیش از این از ورامین عبور نموده ،جهت کل قشون،آذوقه از ورامین بدست آورده،حمل نموده، در چند منزل گذران نمودند. با وجود این همه جنس که در ورامین است، در خاتون آباد نان و کاه و جو را زیاد به عابرین گران می فروشند دو ده که نزدیک خاتون آباد است که ما بین شمال و جنوب خاتون آباد واقع اند یکی از حصار امیر که خالصه است، و یکی دیگر یبر مال امین الملک است. چپر خانه منزل اول در کبود کمبز است، درش فرسخی دارالخلاوفه واقعست. و در این کمبود کم بز یک کاروان سرای شاه عباس است.
این کتاب از بهترین سفرنامه های خارجی دوره قاجار می باشد که توسط شیندلر نوشته و با ترجمه فرشاد ابریشمی و نشر ابریشمی منتشر شده است.
برای اطلاعات بیشتر و خرید سفرنامه شیندلر به خراسان در دیجی کالا کلیک کنید.
۸- سفرنامه تهران به شیراز
کتاب سفرنامه تهران به شیراز یکی از بهترین اسامی سفرنامه های دوره قاجار که به کوشش فرشاد ابریشمی و چاپ انتشارات ابریشمی منتشر شده است. کتاب حاضر شرح سفر دو دانش آموخته ی مدرسه دارالفنون، محمدحسن میرزا مهندس قاجار و علی خان مهندس، در سال ۱۳۰۷ هجری قمری از تهران به شیراز است که از دارالخلافه تهران آغاز و پس از رسیدن به شیراز از مسیری متفاوت از رفت به تهران ختم می شود.
این دو دانش آموخته ی کوشا و فعال حین سفر به شرح و تفصیل جغرافیای شهرها و آبادی های میان راه می پردازند.
گزیده ای از کتاب: فاصله مابین علی آباد و آسپاس معادل سه فرسنگ و نیم است. موازی دو فرسنگ از علی آباد در طول راه چمن با صفای پرسوسن کم آب معروف به چمن نمدان سیر شود و در این چمن ایلات سابق الذکر قشقائی و باصری مسکن ییلانی دارند چنانچه چادرهای آنها الی قریه آب باریکی که نیز ملک حاجی نصر الله قشقائی است به یکدیگر پیوسته است و پس از رسیدن به قلعه الی ربع فرسنگ راه از خارج من الی گردنه معروف به کوه مادر و دختر مسطح است.
برای اطلاعات بیشتر و خرید کتاب سفرنامه تهران به شیراز در دیجی کالا کلیک کنید.
۹- سفرنامه از خراسان تا بختیاری
یکی از بهترین سفرنامه های ایران که به آداب و رسوم و سیاست و اقتصاد و اجتماع و فرهنگ آن می پردازد. سفرنامه ای است که هانری رنه دالمانیِ فرانسوی آن را نگاشته است،و انتشارات امیر کبیر همراه با عکس ها و تصاویر تاریخی فراوان دست به انتشار آن در بیش از ۱۰۰۰ صفحه زده است.
“سفرنامه از خراسان تا بختیارى” ترجمه اى از سفرنامه هانرى رنه دالمانى است که به فارسى ترجمه شده است. این سفرنامه؛ مشتمل بر طرز زندگى، آداب و رسوم، اوضاع ادارى، اجتماعى، اقتصادى، فلاحتى و صنایع ایران از زمان قدیم تا پایان سلطنت قاجاریه به همراه تصاویر مىباشد. در سال ۱۳۳۳ ش سفرنامه دالمانى توسط صنعتى زاده کرمانى از اروپا به ایران آورده شد و ابراهیم رمضانى مدیر کتابفروشى ابن سینا آن را خریدارى نمود و براى ترجمه در اختیار على محمد فره وشى، متخلص به مترجم همایون گذاشت. ایشان بعد از دو سال آن را به فارسى برگرداند.
هانری رنه دالمانی در سال ۱۹۰۷ میلادی از سوی وزارت فرهنگ فرانسه مامور تحقیق در خصوص آثار باستانی ایران شد و پیش از سفر با حاج علی قلی خان سردار اسعد که در پاریس بود قرار گذاشت تا به منطقه بختیاری نیز سفر کند. حاصل این سفر او کتابی است قطور تحت عنوان سفرنامه از خراسان تا بختیاری با توضیحات مفصل در خصوص آداب و آیین و آثار باستانی هر منطقه.
فصل‌های کتاب:
مؤلف، کتاب خود را به ٢۴ فصل تقسیم نموده و هر فصل را به قسمتهاى مختلف مجزا کرده است.
در فصل اول به اوضاع جغرافیایى و اجتماعى ایران پرداخته،
در فصول دوم، سوم به اوضاع کشاورزى، بازرگانى و صنعت اشاره کرده است.
مسائل مربوط به تعلیم و تربیت، دفاع ملى، دین و مذهب، تفریحات و سرگرمىهاى مردم ایران را در فصل چهارم آورده است.
فصل پنجم را به آداب و رسوم مختلف ایرانیان در آن روزگار اختصاص داده و بدین ترتیب، جلد اول را به پایان رسانده است.
جلد دوم با فصل ششم آغاز مىشود که در ابتداء آن به مسائل زنان ایرانى پرداخته و در هفتمین فصل به بخش دیگرى از مسائل صنعت در ایران اشاره کرده است.
دالمانى در سومین جلد کتاب خود، از سفرهایش به شهرهاى عشق آباد، مشهد، نیشابور، سبزوار، شاهرود و تهران سخن مىگوید.
در چهارمین جلد، مسیر وى از تهران تا قم و سپس اصفهان شرح داده شده و در دو فصل به صورت مبسوطى به ناحیه اصفهان پرداخته است. آنگاه به شرح جریان سفر خود از اصفهان به سمت ایل بختیارى مىپردازد که از مهم‌ترین بخشهاى کتاب محسوب مىشود.
* بنا به گفته نسخه شناسان این مجموعه از نظر ظرافت زیبایى، چاپ مطلوب، گراورها، عکسهاى رنگى و کاغذ ضخیمى که دارد در زمان خود از نفیسترین سفرنامه های خارجی دوره قاجار بوده است.
برای اطلاعات بیشتر و خرید سفرنامه از خراسان تا بختیاری در دیجی کالا کلیک کنید.
۱۰- سفرهای ژان شاردن به ایران
نوشته ایست از کلود گودن درباب سفرنامه ژان شاردن، به ترجمه ی دکتر محمد مجلسی و چاپ انتشارات دنیای نو. کتاب پیش رو به تبیین جلد سه و نه از سفرنامه ی دوازده جلدی ژان شاردن جهانگرد و جواهرشناس فرانسوی می پردازد. این دو جلد در ارتباط با سفر ژان به اصفهان پایتخت پادشاهان صفوی است. سفرنامه ژان شاردن گزینه ای مناسب برای کسانی است که می خواهند صادقانه در حوزه تاریخی آن زمان اطلاعات کسب کند.
گزیده ای از کتاب: در مشرق زمین وقتی شما را به مهمانی دعوت می کنند باید یک روز تمام را با میزبان و مهمانان دیگر بگذرانید. در این مهمانی ها همه در کنار هم می نشینند و گپ می زنند و چپق و قلیان می کشند و بعد از خوردن ناهار می خوابند. دسته جمعی نماز می خوانند، مشاعره می کنند و به آواز کسانی که خوش صدا هستند گوش می دهند و دلاوری های پادشاهان و پهلوانان قدیم ایران را با اشعار فردوسی، که هومر شاعر حماسی یونان باستان را به یاد می آورد، نقل می کنند.
برای اطلاعات بیشتر و خرید سفرنامه ژان شاردن به ایران در دیجی کالا کلیک کنید.
نقش قدیمی ترین سفرنامه فارسی، در آشنایی نسل جدید با فرهنگ و هنر تمدن ایران
در بررسی کوتاهی که از سفرنامه های دوره صفویه و سفرنامه های خارجی دوره قاجار به عمل آمده است، می‌توان به این نتیجه رسید که آنها علاوه بر دقت درمسائل اجتماعی و فرهنگی نسبت به مسائل سیاسی و نظامی ایران بی‌تفاوت نبودند. هرچند برخی از ایشان صرفاً با مأموریت‌های ویژه سیاسی به ایران فرستاده می‌شدند تا در نتیجه اطلاعاتی که آنها گزارش می‌کردند، دولت‌هایشان درباره‌ی ایران برنامه‌ریزی کنند.
با این حال مهم‌ترین موضوعی که در این مطلب موردنظر است، توجه سیاحان اروپایی به فرهنگ عامه مردم ایران است.
فرهنگ مردم ایران از عصر صفوی تا دوره‌ی قاجار که سیاحان به ایران وارد می‌شدند، جذابیتی ویژه برای آنها داشت. زیبایی و فریبندگی جامعه‌ی ایران برای مسافران خارجی همانند نقش‌های فرش ایرانی بود که از تنوع زیبا و منظمی برخودار بود، این مسأله موجب می‌شد تا آنها این زیبایی را در آثارشان تدوین و تصویر کنند.
خرید کتاب با تخفیف
وضعیت فعلی باعث شده که قیمت کتابها نیز دچار افزایش شود؛ اگر می‌خواهید که کتاب‌هایتان را با تخفیف تهیه کنید، بدنیست نگاهی به لیست کتابهای تخفیف دار دیجی‌کالا نیز بیاندازید:
محبوب‌ترین‌ها در یک نگاه
بعضی از کتابها به راحتی در قلب آدم جا باز می‌کنند و خواندن این کتابها قطعا تجربهٔ زیبایی را برایمان رقم خواهد زد.
اگر قصد خرید کتابهایی را دارید که غوغا به پا کرده‌اند، سری به لینک زیر بزنید:
محبوب‌ترین کتابهای دنیا در دیجی کالا
به دنبال کتاب جدید هستید؟ این قسمت برای شماست.
به دنبال کتاب جدید هستید؟ کاری ندارد. کافیست سری به لینک زیر بزنید تا با جدیدترین کتابها آشنا شوید.
در لینک زیر به لیست کاملی از جدیدترین کتابها دسترسی خواهید داشت. بد نیست که این کتابها را نیز امتحان کنید.
جدیدترین کتابهای دنیا در دیجی کالا
مطالب مرتبط
جهان در تلاطم باورها و عقاید؛ چه کسی پیروز خواهد شد؟
اگر به تاریخ جهان علاقه‌مند هستید و می‌خواهید از سرنوشت جهان آگاهی پیدا کنید حتما سری به کتابهایی که در لیست زیر معرفی شده‌اند بزنید و پاسخ سوال‌های خود را پیدا کنید:
ایرانی نیستی اگر تاریخ خود را ندانی!
اگر به ایرانی بودن خود افتخار می‌کنیم باید در عمل نیز آن را نشان بدهیم، تاریخ کشورمان جزو اولین چیزهایی است که باید با آن آشنا باشیم. در لیست زیر به معرفی کتابهایی پرداخته‌ام که درست و حسابی ما را با تاریخ کشورمان آشنا خواهند کرد:
تاریخ اسلام؛ یک بار برای همیشه بدانیم که بر ما چه گذشت
در این قسمت به معرفی مطلبی پرداخته‌ام که در آن به بررسی کتابهای مناسب برای بررسی تاریخ اسلام پرداخته‌ایم، مطمئن باشید با خواندن این کتابها پاسخ سوال‌های خود را خواهید گرفت:
بهترین کتابها برای آشنایی با تاریخ اسلام
دوستان من، اینها کتابهای پیشنهادی من بود و شاید از نظر شما بهترین سفرنامه های ایرانی کتابهای دیگری باشد.
در قسمت نظرات بگویید که لیست قدیمی ترین سفرنامه های فارسی شما، شامل کدام کتابهاست؟
اگر کتابهایی که اینجا معرفی شد را خوانده‌اید؟ نظرتان در مورد آنها چیست؟
این مطلب توسط ابراهیم اسدی نوشته شده است.
